Als een arts negatieve woorden gebruikt in een gesprek met een patiënt, kan die zich zieker gaan voelen dan hij in werkelijkheid is. Woorden als slecht nieuws en versleten bevestigen de zorgen die een patiënt vaak al heeft, waardoor hij zich slechter kan gaan voelen.
Waarschuwingen voor bijwerkingen van medicijnen kunnen zelfs in de hand werken dat patiënten die bijwerkingen ervaren, ook als zij een placebo slikken. Dit wordt ook wel het ‘nocebo-effect’ genoemd: het allerslechtste verwachten, waardoor je die slechte symptomen ook echt voelt.
Andersom werkt het ook, zo blijkt uit onderzoek. Depressieve patiënten die placebopillen kregen van een empathische arts, voelden zich veel sneller beter dan depressieve patiënten die echte antidepressiva kregen van een afstandelijke arts.