Gespeld


Oefenen met werkwoordspelling

Hun en hen

Het is geen spellingkwestie, maar wel een veel gestelde vraag. Wanneer schrijf je nu hun en wanneer hen? De algemene regel is de volgende.

Gebruik hen na een voorzetsel, zoals aan of voor, of als lijdend voorwerp.

  • Ik geef het boek aan hen. (na voorzetsel aan)
  • Ik deed het voor hen. (na voorzetsel voor)
  • Hoe gaat het met hen? (na voorzetsel met)
  • Ik bekijk hen. (lijdend voorwerp)
  • Hij ontslaat hen. (lijdend voorwerp)
  • Dat heb ik hen horen zeggen. (lijdend voorwerp)

Gebruik hun als meewerkend voorwerp en er geen voorzetsel voorstaat. Je kunt er meestal wel een voorzetsel bij denken.

  • Ik geef hun het boek. (meewerkend voorwerp hun = ‘aan hen’)
  • Hij schonk hun een kopje koffie in. (meewerkend voorwerp hun = ‘voor hen’)
  • Hij rookt hun te veel. (meewerkend voorwerp hun = ‘volgens hen, wat hen betreft’)
  • China is hun te ver. (meewerkend voorwerp hun = ‘voor hen’)
  • De tranen stonden/sprongen hun in de ogen. (meewerkend voorwerp hun = ‘bij hen’)

Voor een uitgebreider advies, kun je de pagina van Onze Taal bekijken.
Bron: https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/hun-hen


Het Groene Boekje maken

Eens in de tien jaar verschijnt er een nieuwe, officiële spellinggids van het Nederlands: het Groene Boekje. Maar wie bepaalt wat er wel en wat er niet in het Groene Boekje komt? Op de webpagina Achter de schermen bij het Groene Boekje kun je een kijkje nemen achter de schermen bij de makers van het Groene Boekje.

Om te controleren of de woorden in de spellingdatabase frequent genoeg waren voor een plek in het uiteindelijke boekje, werden ze vergeleken met een grote verzameling teksten uit kranten, tijdschriften en journaaluitzendingen: het Corpus Hedendaags Nederlands. Woorden die niet in het corpus stonden kwamen niet in aanmerking, en werden in de database gemarkeerd. ‘Je kunt nooit blindelings op frequentie afgaan’, stelt Katrien Depuydt. ‘Stel dat “dinsdag” veel minder vaak in het corpus voorkomt dan de andere dagen van de week, dan zou die als enige niet in het Groene Boekje terechtkomen.’

Bron: http://taaluniebericht.org/artikel/taaltrends/achter-de-schermen-bij-het-groene-boekje


Overbodig Engels?

Heb jij een hekel aan Engelse woorden in het Nederlands? Kijk dan eens naar de Op-en-Top Nederlands-boekjes van de Stichting Nederlands.

Vergeet e-mail, impact, updaten en entertainen. Want daar zijn prima Nederlandse alternatieven voor, vindt de Stichting Nederlands. Hou het bij netpost, invloed, actualiseren en vermaken. In de Week van het Nederlands presenteert de stichting het boek Op-en-Top Nederlands. Op-en-Top Nederlands komt ook digitaal beschikbaar als een toep (de Nederlandstalige benaming voor app). Het boekje en de toep worden in de Week van het Nederlands gepresenteerd.

Hoe serieus het allemaal is bedoeld, blijft enigszins onduidelijk. Op Gespeld vind je regelmatig oefeningen met Engelse werkwoorden. De reden daarvoor is dat dergelijke woorden vaak worden gebruikt in gesproken en geschreven taal en dat het belangrijk is te weten hoe ze te spellen. Taal is er om te gebruiken en hoewel de Nederlandse taal erg mooi kan zijn, is het gebruik van leenwoorden soms te verkiezen boven geforceerde vertalingen als toep voor app (app komt van applicatie, toep van toepassing).

Bronnen: http://taalunieversum.org/nieuws/6228/overbodig_engels_vermijden, http://www.stichtingnederlands.nl/, http://www.op-en-top-nederlands.nl/


Geluncht, geüpdatet, geforward en getimed

Het werkwoord updaten is één van de woorden die het meest op Woordenlijst.org – waar je de officiële spelling van het Nederlands vindt – wordt opgezocht. Niet verwonderlijk, want ook op Gespeld worden bij de vervoegingen van leenwoorden (zoals Engelse werkwoorden) de meeste fouten gemaakt.

Meestal willen mensen weten hoe de verleden tijd en het voltooid deelwoord worden geschreven. Ik updatete en ik heb geüpdatet zien er in hun geschreven vorm ook inderdaad een beetje ongewoon uit. Toch volgen ze in deze spelling precies de regels die in het Nederlands voor werkwoorden gelden.

Als je eens een andere uitleg wilt lezen dan die op Gespeld, dan kun je eens kijken op http://taaluniebericht.org/artikel/spelbreker. Je vindt er leuke en nuttige voorbeelden en uitleg over dubbele medeklinkers, zoals in passen (pass, passt, passte, gepasst), appen (app, appt, appte, geappt) en fitnessen (fitness, fitnesst, fitnesste, gefitnesst) is dat bijvoorbeeld het geval.

Bron: http://taaluniebericht.org/artikel/spelbreker


Spellingwijzer Onze Taal

Op 7 oktober verscheen de Spellingwijzer Onze Taal, de opvolger van het Witte Boekje. Naast de officiële spelling van het Groene Boekje staan in de Spellingwijzer ook alternatieven: varianten die in de praktijk veel voorkomen en heel goed verdedigbaar zijn. Iedereen die niet voor de overheid of het onderwijs schrijft, is vrij om bijvoorbeeld te kiezen voor een alternatieve spelling als kado, persé, Kerst, reïntegratie of naar hartelust. Veel geschreven media, zoals de Volkskrant en Trouw, kiezen al jaren voor (sommige van) deze alternatieve schrijfwijzen.

Waarom hebben we twee spellinggidsen? Lees (een kant van) het verhaal op https://onzetaal.nl/weblog/spellingwijzer-onze-taal.

Bron: https://onzetaal.nl/weblog/spellingwijzer-onze-taal


Universiteit van Nederland over taal (korting)

De Universiteit van Nederland is een initiatief dat hoogleraren van Nederlandse universiteiten vraagt toegankelijke colleges te geven over hun vakgebieden. De colleges worden bijgewoond door publieken onder andere op YouTube en Nu.nl uitgezonden.

Op donderdag 22 oktober komt hoogleraar Marc van Oostendorp van de Universiteit Leiden een college geven over taal. Verschillende onderwerpen komen daarbij aan bod. Wist je bijvoorbeeld dat voormalig koningin Beatrix tegenwoordig heel anders praat dan bij haar aantreden? En wist je dat het erg onlogisch is om met een ‘Gooise R’ te spreken? Ook bespreekt Marc van Oostendorp waarom het zo moeilijk is een tweede taal te leren, hoe dialecten ontstaan en wat kunsttalen zijn. Je kunt op donderdagavond 22 oktober om 20.00 uur in Air (Amsterdam) dus veel leren van een hoogleraar taalkunde! Wil je erbij zijn? Gespeld heeft een code die je 25 procent korting oplevert. De code is ‘taalliefhebbers‘ (zonder aanhalingstekens). Een kaartje kost dan geen € 9,95, maar € 7,46. Je kunt een kaartje kopen via deze link: Universiteit van Nederland.

Om alvast in de stemming te komen, kun je op de site van de Universiteit van Nederland kijken naar eerdere colleges, zoals de onderstaande over de vraag waarom we steeds ouder worden.

Bron: http://www.universiteitvannederland.nl, http://www.nu.nl/videos/4081679/vijf-leukste-colleges-van-universiteit-van-nederland.html, Universiteit Leiden


Het nieuwe Groene Boekje

De officiële spelling in een geactualiseerd, relevant en overzichtelijk boek: het Groene Boekje van 2015. Het boek, uitgegeven voor Van Dale, is vanaf vandaag te koop en vormt de officiële leidraad voor (in ieder geval) leraren en ambtenaren in Nederland.

Bron: http://webwinkel.vandale.nl/het-groene-boekje.html?utm_source=Homepage&utm_medium=Carrousel&utm_campaign=GB


Spellinggidsen vernieuwd

Deze maand verschijnt, tegelijk met het officiële nieuwe Groene Boekje, een nieuwe Spellingwijzer Onze Taal, de opvolger van het Witte Boekje. Wat is daar allemaal in te vinden? En waarom maakt Onze Taal eigenlijk een eigen gids? Lees er meer over op de website van Onze Taal.

Bron: https://onzetaal.nl/tijdschrift/oktober-2015


Waarom zeggen mensen ‘huh’?

De Nijmeegse taalwetenschappers Mark Dingemanse, Francisco Torreira en Nick Enfield hebben gisteravond een Ig Nobelprijs gekregen voor hun onderzoek naar misverstanden in communicatie en hun ontdekking dat ‘Huh?’ een universeel woord is dat overal ter wereld ongeveer het zelfde klinkt. De prestigieuze Ig Nobelprijzen worden ieder jaar toegekend aan ‘onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt, en dan aan het denken zet.’

Het winnende artikel werd eind 2013 in het open access-tijdschrift PLOS ONE gepubliceerd en behoort met bijna 200.000 lezers tot de meest gelezen wetenschappelijke artikelen van dat jaar. Dingemanse: ‘Leuk om hier een Ig Nobel voor te krijgen. Voor ons was het eigenlijk bijvangst in een wereldwijd onderzoek naar hoe mensen misverstanden voorkomen en oplossen.’

Bron: https://onzetaal.nl/weblog/ig-nobelprijs-voor-nijmeegs-huh-onderzoek


De nieuwe Van Dale

Het lijkt wel feest in woordenboekenland! Deze maand verschijnen namelijk het nieuwe Groene Boekje, de spellinggids van Onze Taal en de nieuwe Van Dale. Die laatste is volgens de uitgever dikker dan ooit, bevat illustraties in kleur en de aanschaf geeft een jaar toegang tot de Dikke Van Dale Online.

Bron: Van Dale