Tory’s of tories?
De Taalunie ontvangt regelmatig vragen over het Nederlands. Deze keer een vraag over het meervoud van ‘Tories’, de conservatieve partij in Engeland.
De vraag: Waarom schrijven we in het Nederlands tory’s en niet zoals in het Engels Tories? Het is immers een eigennaam en dan zou je dat toch hetzelfde moeten schrijven als in de brontaal?
Het antwoord We schrijven tory’s, omdat we ook baby’s schrijven en hobby’s. Woorden die eindigen op een y (met daarvoor een medeklinker) krijgen in het meervoud een apostrof plus s. De ‘Engelse’ meervoudsvorm met -ies is in het Nederlands niet juist.
Het is alleen een eigennaam als het om de partijnaam zelf gaat. Dan geldt het donorprincipe: we gebruiken dan de schrijfwijze in de taal van herkomst of die de oprichter, de ontwerper of de eigenaar van een instelling of merk heeft gekozen. In dit geval zou dat dan Tories zijn, met hoofdletter en Engelse uitgang –ies. Maar in de betekenis van aanhangers van de Engelse conservatieve partij gaat het om een soortnaam en geldt het donorprincipe niet. We passen dan de gewone Nederlandse regels toe: soortnaam met kleine letter en meervoud apostrof +s: Charles en Sebastian zijn tory’s.
Bron: Taalunie:bericht
Drietalig onderwijs
Uit onderzoek van het Centrum Meertaligheid van Cedin blijkt opnieuw dat drietalig basisonderwijs goed is voor de Nederlandse taalbeheersing. Ook resultaten uit eerder onderzoek wezen hier al op. Cedin voerde het onderzoek uit op zogenoemde 3TS-scholen: scholen waar Nederlands, Fries en Engels niet alleen als vak aangeboden worden, maar ook als voertaal worden gebruikt bij andere vakken en activiteiten. Leerlingen van deze scholen scoren bij (Nederlandse) spelling en begrijpend lezen boven het landelijk gemiddelde, zo stellen de onderzoekers vast.
Bron: Onze Taal
Het woord ‘schoonmoeder’
Wat is er zo schoon aan je schoonmoeder? Over schoonmoeders worden weleens grapjes gemaakt, omdat ze niet in elke familie even populair zijn. Zo is er dat mopje waarin een bediende tegen zijn baas zegt: ‘Ik wil graag naar de begrafenis van mijn schoonmoeder’, waarop die laatste antwoordt: ‘Ja, wie wil dat nu niet graag…’ Maar alle gekheid op een stokje: wat ons nu bezighoudt, is de betekenis van schoon- bij woorden als schoonmoeder, schoonvader en schoonfamilie.
Het voorvoegsel schoon- komt voor bij woorden die een verwantschap aangeven. Wat het bij al die woorden zegt, is dat de familierelatie door aantrouwen tot stand is gekomen. Zo is een schoonmoeder dus een ‘aangetrouwde moeder’. De woorden met schoon- komen al in het Nederlands voor vanaf de 16e eeuw en zijn leenvertalingen uit het Frans.
Bron en meer: IVDNT.org
Ophef over voorbeeldzinnen in alfabetiseringscursus
Een alfabetiseringscursus die gebruikt wordt in een opleidingscentrum in de Belgische gemeente Anderlecht bevat enkele opvallende voorbeeldzinnen. In het cursusmateriaal, waarmee nieuwkomers de Franse taal leren, zijn onder meer de volgende zinnen te lezen: ‘Papa jette une bombe et va en prison’ (‘Papa gooit een bom en gaat naar de gevangenis’) en ‘Il a jeté une bombe et va en prison’ (‘Hij heeft een bom gegooid en gaat naar de gevangenis’).
De zinnen werden opgemerkt door Catherine Lemaire, die een Iraakse man huisvest. Zij plaatste een foto op Facebook, wat de zaak aan het rollen bracht. De directeur van het opleidingscentrum is ‘verrast en geschokt’, maar stelt ook dat het ‘onbegonnen werk [is] om het pedagogisch materiaal te verifiëren van iedereen die hier werkt’. Wel zal de directie er alles aan doen om in de toekomst te voorkomen dat dit soort zinnen in het lesmateriaal worden opgenomen.
Bronnen: Onze Taal, De Standaard
Gespeld weer bereikbaar
Beste spellers,
Zoals jullie wellicht hebben gemerkt, was Gespeld.nl gisteren een tijd onbereikbaar. Helaas was er sprake van een aanval op de site. Het betrof een zogenaamde DDOS-aanval en geen hack; er zijn geen gegevens gestolen of verloren gegaan. Inmiddels is het probleem opgelost en kan er weer gewoon worden gespeld.
Groet en excuses voor het ongemak,
Alex (Gespeld)
Wanneer werd tante Betje geboren?
Er zijn maar weinig taalfouten die zo iconisch zijn dat ze een eigen naam hebben gekregen. Tante Betje is er daar een van. Deze fout is te vinden na nevenschikkende voegwoorden (zoals en en maar), en wordt hij al heel lang bekritiseerd. In de voorgaande zin zal het je snel opvallen: het werkwoord ‘wordt’ en het onderwerp ‘hij’ zijn omgedraaid. Foutieve inversie heet dat. Er is flink wat over te zeggen, en dat is dan ook al wel gedaan. Maar ik heb daar nog wel iets aan toe te voegen. Over de vraag wanneer deze naam nou eigenlijk voor het eerst voor dit probleem gebruikt werd. Met andere woorden: wanneer werd tante Betje geboren?
Bron en meer: https://martenvandermeulen.com/2017/04/26/wanneer-werd-tante-betje-geboren/
Nederlandse taal bezwijkt helemaal niet onder Engels
De Nederlandse taal behoudt een sterke positie in het dagelijks leven en wordt nauwelijks daadwerkelijk bedreigd door het Engels. Het Nederlands is in vrijwel alle sectoren van de samenleving dominant en bijna alle – oorspronkelijke en niet-oorspronkelijke ‘moedertaalsprekers’ – vinden het Nederlands een ‘mooie taal’ die vooral aan de volgende generatie moet worden doorgegeven. Dat blijkt uit het omvangrijke, vandaag te verschijnen rapport ‘De staat van het Nederlands’ van het Meertens Instituut, de Taalunie en de Universiteit Gent.
Bron en meer: Trouw
Wie schreef welk kinderboek?
Wie schreef welk kinder- of jeugdboek? Combineer de schrijvers met de boeken die ze hebben geschreven. De letters achter de schrijvers vormen in de goede volgorde een woord.
Doe te test op http://taaluniebericht.org/artikel/prijsvraag/wie-schreef-welk-kinderboek.
Spellingtest Taaltelefoon
Op de Vlaamse site Taaltelefoon kun je snel nagaan hoe goed je de Nederlandse spelling beheerst. Aan het eind krijg je je score en een korte heldere uitleg bij de goede antwoorden. Kies een spellingtest op https://taaltelefoon.be en ga meteen aan de slag!
The Great Language Game
Mensen vinden talen die nauw verwant zijn veel op elkaar lijken, en (economisch) belangrijke, grote talen worden beter herkend dan kleine talen. Dat zijn de niet zo verrassende conclusies uit een Australisch-Nijmeegs onderzoek, waaraan proefpersonen van over de hele wereld deelnamen. Zij kregen geluidsfragmenten te horen, en moesten dan het juiste antwoord kiezen uit twee of meer mogelijkheden. Het onderzoek werd gepresenteerd als The Great Language Game (deelnemen kan nog steeds).
Bron: Onze Taal