“Wie leest er graag boeken?” vragen de studenten Dennis, Joni en Liselotte aan de leerlingen van het eerste jaar secundair/voortgezet onderwijs. We zijn in het Leonardo Lyceum Quellinstraat, in Antwerpen. Het blijft muisstil, tot één leerling haar vinger opsteekt. “Fantasieromans”, zegt ze nauwelijks hoorbaar. De anderen blijven zwijgen. “Lezen jullie misschien liever magazines? Wie leest er magazines?” dringt Joni aan. Nu gaan er meer vingers de lucht in. “En lezen jullie ook op internet?” vraagt Dennis. Jawel, het is al Facebook dat de klok slaat…
Wat leesonderzoekers minder vermelden, is lezen met een E. De E van elektronische media. Als jongeren zo veel bezig zijn met gamen, internetten en Facebooken, hoe kunnen leraren daar in de lees- of literatuurles dan hun voordeel mee doen? Dat werd dit jaar duidelijk in een project van studenten en docenten van de Artesis Plantijn hogeschool en de Universiteit Antwerpen. Zij ontwikkelden vier tools waarin het lezen van teksten samengaat met nieuwe media: lezen binnen een role playing game, met Google Lit Trip, met tablets en met beeldgedichten. Wat er in de scholen met die tools gebeurde, valt het best te beschrijven met enkele sfeerbeelden.
Bron: http://taalschrift.org/editie/103/nieuwe-media-boosten-leesplezier
Noach heeft geen ark meer, maar een boot. Een visioen wordt een droom en dagelijks brood is voortaan ‘het eten dat we vandaag nodig hebben’. Woensdag nam koning Willem-Alexander in Den Haag een unieke Bijbelvertaling in ontvangst, de Bijbel in Gewone Taal. Deze nieuwste versie moet de oude teksten voor een zo groot mogelijk lezerspubliek behapbaar maken. Zo zijn metaforen en beeldspraak versimpeld: ‘Draag mij weg van de poorten van de dood’ is nu ‘Laat mij toch niet sterven’.
Hieronder zie je het verschil tussen Jona 4 in De Nieuwe Bijbelvertaling (2004) en De Bijbel in Gewone Taal (2014).
NBV: Dit wekte grote ergernis bij Jona en hij werd kwaad. Hij bad tot de HEER: ‘Ach HEER, heb ik het niet gezegd toen ik nog thuis was? Daarom wilde ik naar Tarsis vluchten. Ik wist het wel: u bent een God die genadig is en liefdevol, geduldig en trouw, en tot vergeving bereid. Laat mij maar sterven, HEER: ik ben liever dood dan dat ik zo verder moet leven.’ Maar de HEER zei: ‘Is het terecht dat je zo kwaad bent?’
BGT: Jona was daar helemaal niet tevreden over. Hij werd heel kwaad op de Heer. Hij bad: ‘Heer, u wilde die stad helemaal niet verwoesten! Dat dacht ik al toen ik nog thuis was. Daarom wilde ik ook niet naar Nineve gaan. Want ik wist dat u een goede God bent. U bent vol liefde en geduld. U bent trouw, en u houdt er niet van om mensen te straffen. Laat mij nu maar sterven, Heer. Want als het zo moet gaan, ben ik liever dood dan levend.’ De Heer zei tegen Jona: ‘Heb jij echt een goede reden om zo kwaad te zijn?’
Het Van Dale-jubileumwoord is vandaag om 14.00 uur bekendgemaakt. De winnaar is:
Bolleboos
Jaar: 1866
BOLLEBOOS, m. (…bozen), (fig.) een bijzonder knap mensch; iemand die in iets uitmunt: ’t is een –.
Uit: Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal, door J.H. van Dale, 3e editie, 1884.
Op nummers 2 tot en met 5 zijn geëindigd: regelneef (1977), bekokstoven (1900), selfie (2013) en prima (1868).
Vele woorden zijn in de 150 jaar dat Van Dale bestaat in het bekende woordenboek opgenomen. Welke woorden vind jij het mooist? Er zitten juweeltjes tussen, zoals proletariër (1870) en regelneef (1977, bedacht door Van Kooten en De Bie). Breng uiterlijk maandag je stem uit via http://jubileumwoord.vandale.nl/ en je dingt mee naar enkele mooie prijzen. Op dinsdag 23 september wordt bekendgemaakt welk woord de meeste stemmen heeft gekregen.
Verschillende media hebben berichten geplaatst over de taal in de troonrede. De NRC zegt dat de tekst wel wat concreter en simpeler had gekund, en geeft tips voor de volgende keer. BNR signaleert “een ouderwetse portie ambtelijke taal en omtrekkende formuleringen, maar af en toe toch ook duidelijke taal.” Onze Taal twitterde een woordwolk van de Troonrede, waaruit blijkt dat land, regering en mensen het vaakst in de tekst genoemd werden.
Wat doet de Taalunie eigenlijk? Die vraag wordt beantwoord in het onderstaande, mooi geanimeerde filmpje. Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Jet Bussemaker leidt het filmpje in.
Op Kennislink staat een interessant stuk over het verschil tussen semantiek (wat wordt gezegd) en pragmatiek (wat wordt bedoeld). Het stuk gaat over een onderzoek binnen het project Language in Interaction.
Iedereen maakt zich schuldig aan vaag taalgebruik, de hele dag door. Zo vertel je als je iemand lang vindt, er niet bij wat zijn lengte in millimeters is. Toch kunnen we goed omgaan met die vaagheid. “Ook een vage uitdrukking heeft betekenis”, zegt logicus Robert van Rooij, die onderzocht hoe we betekenis geven aan elkaars uitspraken.
Lees het gehele stuk op http://www.kennislink.nl/publicaties/de-logica-van-vaag-taalgebruik.
Het project ‘Elektronisch platform wetenschappelijk schrijven’ van de KU Leuven heeft een digitale schrijfhulp opgeleverd. Op de site http://ilt.kuleuven.be/schrijfhulp voer je in een vakje een tekst in, waarna de site drie punten controleert: structuur en samenhang, stijl en spelling. De tool markeert en telt een aantal mogelijke problemen en fouten in de tekst.
Bijzonder is dat de tool niet alleen naar spelfouten kijkt, maar ook naar structuur en samenhang. Het gaat dan bijvoorbeeld om de aanwezigheid van (te) vaak gebruikte woorden, de zins- en alinealengte en structuurwoorden zoals vervolgens, omdat en zoals. Bij stijl komen een paar vaak voorkomende fouten aan bod, zoals een overdadig gebruik van passieven en ‘vervagers’: woorden als verschillende, sommige, bepaalde en vaak.
Het laatste onderdeel is de spellingcontrole: “De onze werkt beter dan die van Word”, beweert De Wachter van de KU Leuven. Al voegt ze er meteen aan toe dat spelling niet het grootste struikelblok is: “Spelfouten springen het snelst in het oog, maar vaak zijn ze een indicator van andere problemen, zoals een slechte structuur en stijl.” Werkwoordspelling is overigens uitgesloten, omdat de tool niet kan ontleden. Blijven oefenen op Gespeld.nl dus!
Online schrijfhulp: http://ilt.kuleuven.be/schrijfhulp (inmiddels offline, wellicht door onverwachte populariteit?)
Bron: http://nieuws.kuleuven.be/node/13852
Houd jij ook zo van taal? Dan kun je vanaf 2015 naar het nieuwe taalmuseum in Leiden.
Leiden krijgt in 2015 een taalmuseum. Een publieksinstituut waarin taal in al haar facetten centraal staat. Waar wetenschap en maatschappelijke ontwikkelingen samenkomen voor een breed publiek. […] Iedereen gebruikt taal en heeft er een mening over. Over toon en stijl, over spelling en grammatica, over gesproken en geschreven woorden. […] Bovendien hoort taal midden in de samenleving te staan. Daarom de keuze voor de openbare ruimte: de stad als museaal podium.
Bron: Universiteit Leiden
Zie ook: http://taalmuseumleiden.nl/
Hoe zat het ook alweer met de leestekens? Moet je nu wel of geen komma zetten voor en? Moet een gedachte nu wel of niet tussen aanhalingstekens? Taalkundige Wim Daniëls legt het uit op zijn weblog.
Bron: https://onzetaal.nl/nieuws/gratis-online-cursus-leestekens
Blog Wim Daniëls: http://www.wimdaniels.nl/blog