Gespeld


Oefenen met werkwoordspelling

Waarom toch die Engelse woorden in het Nederlands?

Zelfs de nieuwsbrief van de Taalunie bevat onnodige Engelse woorden, schrijft een lezer aan de redactie. In een recente editie van Taalunie:Bericht las hij het artikel ‘Nieuwe tool bepaalt tekstniveau.’ Waarom werd hier niet over een nieuw instrument of werktuig gesproken? En nu hij de kwestie toch ter sprake bracht: waarom moet het altijd over skills gaan? Wat is er mis met vaardigheden? Het zijn heel redelijke vragen, waar veel Nederlandstaligen mee zitten.

Er is natuurlijk niets mis met authentieke Nederlandse woorden, zoals werktuig, en ook niet met oudere leenwoorden, zoals instrument. Die hebben het voordeel dat ze ingeburgerd zijn. Dat wil zeggen dat niemand een onbehaaglijk gevoel heeft als ze worden gebruikt. Bij veel nieuwe Engelse leenwoorden, onder meer de aangehaalde tools en skills, is dat wel het geval. Dat heeft ermee te maken dat er wel erg veel Engels onze taal binnendringt tegenwoordig. Net zoals er vroeger veel Franse woorden werden opgenomen, overigens. Of een woord blijft, beslissen de gebruikers.

Er kunnen nu twee dingen gebeuren. Ofwel vinden we zo’n Engelse nieuwkomer na verloop van tijd heel gewoon, ofwel verdwijnt die uit onze taal. Het is niet de Taalunie die dat beslist, en evenmin hangt dat af van de woordenboekredacties. Die verzamelen en registreren alleen de woorden die in gebruik zijn. Of een woord blijft, beslissen de gebruikers.

Bron/lees meer: Taalunie


Het regeerakkoord in jip-en-janneketaal

Kinderrechtenorganisatie Save the Children kwam met het idee om een kinderversie van het regeerakkoord te maken, want zo goed scoort Nederland niet op jeugdparticipatie. En voordát kinderen kunnen meepraten over zaken die hen aangaan, moeten ze eerst snappen wat er eigenlijk in het regeerakkoord staat.

Vicepremier Hugo de Jonge (CDA) en ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers krijgen vandaag de eerste hertaling aangeboden. Het is de bedoeling dat brugklassers en kinderen van groep 7 en 8 de samenvatting gaan gebruiken in de klas.

Bron/lees meer: Trouw


De nuances van de Engelse taal

Uit onderzoek blijkt keer op keer dat wij Nederlanders het Engels, als tweede-taalsprekers, als beste ter wereld beheersen (bron). Maar begrijpen we de nuance ook altijd? We ontwikkelden een quiz om te toetsen hoe goed Nederlanders de intentie van de Britten begrijpen

We vroegen eerst aan Britten wat ze bedoelen als ze bepaalde (vaak voorkomende) uitspraken gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan: ‘See you in bit’, ‘he’s interesting’, ‘not to worry’, etc. Daarna vroegen we in onze quiz aan Nederlanders wat ze denken dat Engelsen bedoelen als ze deze uitspraken gebruiken.

3300 Nederlanders hebben de quiz tot nu toe ingevuld. Daaruit blijk dat Nederlanders gemiddeld in maar 62% van de gevallen Engelse uitspraken hetzelfde interpreteren als de native speakers. Er zou dus maar een mager zesje in ons rapport gestempeld worden.

Bron en quiz: Viking Direct


Waardering voor het appende kind

Dr. Elma Blom is taalontwikkelingsexpert bij de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. Met collega’s van Geesteswetenschappen onderzocht ze hoe kinderen tussen de 10 en 13 jaar ‘texting-taal’ gebruiken, het genre waarin jongeren communiceren via nieuwe media als WhatsApp. Blom en haar groep vergeleken kinderen met een normale taalontwikkeling en kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Wat zijn hun conclusies? En hoe erg is het dat onze taal door nieuwe technologieën snelle veranderingen doormaakt?

Bron/lees meer: Universiteit Utrecht


Nederlandse creooltaal

Tot in de negentiende eeuw werd een Nederlandse creooltaal gesproken op de Maagdeneilanden. De sprekers waren nakomelingen van slaven die op de plantages hadden gewerkt. Taalkundige Cefas van Rossem deed promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit naar achttiende-eeuwse handschriften.

Creooltalen werden vaak gesproken door slaven in de voormalige Europese koloniën. Deze talen bestaan voor een deel uit de taal van de Europese kolonisator en voor een deel uit de
inheemse talen van de slaven.

In de jaren tachtig van de vorige eeuw vond de Duitse onderzoeker Peter Stein in het archief van de Evangelische Broedergemeente in Herrnhut honderden pagina’s in een Nederlands Creoolse taal. Dat dorpje lag toen nog in de DDR en was niet makkelijk te bezoeken door Westerse onderzoekers. Pas na de Val van de Muur in 1989 kregen zij de mogelijkheid om deze teksten te digitaliseren om ze met behulp van de computer te onderzoeken.

Bron/lees meer: Nemo Kennislink


MOOC om te leren schrijven

Veel studenten hebben moeite om goede teksten te schrijven. Een vijfde van de studenten begint zelfs met een onvoldoende of zwakke taalbeheersing aan een studie in het hoger onderwijs. Vandaar dat de Taalunie onderwijsinstellingen adviseert om te investeren in effectief schrijfonderwijs.

De Hogeschool en de Universiteit van Amsterdam geven gehoor aan die oproep. Hun docenten Nederlands hebben samen een ‘massive open online course’ ontwikkeld waarmee hbo’ers en wo’ers hun eigen schrijfgedrag kunnen analyseren en hun teksten leren verbeteren. De mooc bestaat uit zes modules, waaronder structureren, formuleren en eindredactie.

Ook andere doelgroepen kunnen deelnemen en docenten kunnen gratis de cursusreeks, of delen ervan, in hun onderwijs gebruiken.

Bron/lees meer: TaalUnie, Universiteit van Amsterdam


Wat is een hipster?

Vintage kleding, alternatieve muziek, moeilijke brillen, baarden en ecokoffie: ongeveer het beeld dat we bij de hedendaagse ‘hipster’ hebben. Maar is een hipster wel zo hip?

Eigenlijk niet, want de hipster, en ook het woord hipster, bestaat al vrij lang. In de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw werden de aanhangers van de Amerikaanse ‘Beat generation’ al hipsters genoemd. In Nederland werd het begrip vooral in de jaren zestig bekend. Toen werd in plaats van hipster ook wel het woord hippie gebruikt. Die twee woorden zijn sindsdien nogal uit elkaar gegroeid. Hippies zijn tegenwoordig lang niet zo modieus als hipsters.

Bron/lees meer: Instituut voor de Nederlandse Taal


Nieuwe tool bepaalt tekstniveau

Hoe kun je teksten begrijpelijker maken voor een breed publiek? Die vraag stond centraal in het vierjarige NWO-programma Begrijpelijke taal. Henk Pander Maat en zijn collega’s ontwikkelden een leesbaarheidsformule, waarmee je de moeilijkheidsgraad van een tekst kunt vaststellen. De leesbaarheidstool die daaruit voortkwam is interessant voor een grote groep tekstschrijvers.

Bron/lees meer: http://taaluniebericht.org/artikel/focus/nieuwe-tool-bepaalt-tekstniveau


Uitdrukking over de hele wereld

Elk land heeft zijn eigen gewoontes en uitdrukkingen. En die vertalen zich niet altijd even gemakkelijk. Werkend op een internationaal kantoor zijn we ons daar goed van bewust. Want het vertalen van deze uitdrukkingen voor buitenlandse collegae levert vaak hilarische situaties op. Door het grote succes van eerdere vergelijkingen die Viking Direct maakte tussen landen – zoals de infographic over Internationale kantooretiquette – besloot het bedrijf ditmaal om uitdrukkingen uit verschillende landen met behulp van illustraties naast elkaar te zetten. De gerenommeerde Britse illustrator Paul Blow maakte de illustraties

Bron/lees meer: Viking Direct


Waarom ‘persé’ per se weer per se moest worden

De hoofdredacteur van de Volkskrant maakte persoonlijk een einde aan een door veel lezers gesignaleerde spellingsmisstand: persé werd weer per se. Reconstructie van een taalstrijd.

Deze week alle voordeuren van mijn straat langs geweest met de vraag wat de buren konden maken van de letters p, e, r, s en e. Het overgrote deel kwam tot de volledige woordwaarde, inclusief zo’n accent met de wind mee op de laatste letter. De minderheid had twee woorden nodig: per se.

Terwijl de meerderheid twijfelde, was de minderheid opvallend zeker van haar zaak. Zo blijkt op nummer 32 een ouder echtpaar te wonen, waarvan de heer des huizes me niet liet gaan alvorens hij zijn gelijk had onderstreept. En Koen, van nummer 24, die net op de middelbare school zit, vertelde dat ze het er met Nederlands over hadden gehad omdat het in de Volkskrant had gestaan.

Bron en meer: Taalunie